ชาฮาบุดดีน ยะฮ์ยา ซูห์รวัรดี (549 -587 ฮิจญเราะห์ศักราช) รู้จักในนาม เช็ค อิชรอก หนึ่งในนักปรัชญามุสลิมที่มีชื่อเสียงและเป็นผู้ก่อตั้งปรัชญาเอชรัก เขามีผลงานมากมายในสาขาปรัชญาและภูมิปัญญาอิสลาม หนังสือที่สำคัญที่สุดคือหนังสือ ฮิกมะตุ้ลอิชรอก
หลังจากเดินทางเพื่อแสวงหาความรู้หลายต่อหลายครั้ง เขาได้ไปที่เมืองอเลปโป ซึ่งเขาเสียชีวิตในคุกในปี ฮ.ศ. 587 เนื่องจากการปองร้ายของนักวิชาการซุนนีกลุ่มหนึ่ง โดยมาลิก ซอฮีร์ บุตรของศอลาฮุดดีน อัยยูบี
ซูห์รวัรดี มีผลงานมากมาย ซึ่งส่วนใหญ่เขียนเป็นบทความสั้นๆ ผลงานเหล่านี้ได้รับการตีพิมพ์เป็นสี่เล่มภายใต้ชื่อ “Collection of the Works of Sheikh Ashraq”
ตามความเชื่อของเขา รากฐานและแก่นแท้ของวิทยปัญญาเพียงอย่างเดียวไม่สามารถเข้าถึงได้โดยไม่ต้องสลัดจากความเป็นสสารและการขจัดความมืดมนทางกายภาพ ในหลักการคิด เขาอธิบายการดำรงอยู่นั้นขึ้นอยู่กับระดับของแสง ซึ่งระดับสูงสุด เรียกว่าแสงเหนือแสงทั้งหลาย
แสงรัศมีแห่งกรุงไคโรออกมาในรูปแบบตามยาวโดยแสงเหนือแสง จนกระทั่งถึงจุดหนึ่งก็กลายเป็นแสงเส้นขวาง ซึ่งเขาเรียกแสงเส้นขวางนี้ว่า แสงมุตากอฟีเอะฮ์
ซูห์รวัรดี เปรียบเทียบแสงมุตากอฟีเอะฮ์เหมือนกับของ Plato ว่า บรรดาสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในภพต่างๆที่อยู่ล่างๆนั้น หมายความว่า ภพแห่งผีและโลกแห่งสสารล้วนเป็นเงาของแสงเหล่านี้ ภพแห่งผีและโลกแห่งสสารคือเงาของแสงเหล่านี้
ชีวประวัติของซูห์รวัรดี
เกี่ยวกับวันเกิดและวันเสียชีวิตของซูห์รวัรดี มีความขัดแย้งกันระหว่างนักประวัติศาสตร์ แต่สิ่งที่รายงานมากที่สุดก็คือ เขาเกิดในปี ฮ.ศ. 549 ในหมู่บ้านซูห์รวัรดี เมือง ซันญอน เขาได้ร่ำเรียนกับครูบาอาจารย์ เช่น Majaduddin Abdul Razzaq Jili, Zahiruddin Beyhaqi Farsi และ Fakhruddin Mardini
ซูห์รวัรดี อาศัยอยู่ในยุค Seljuk เขาเดินทางบ่อยครั้งในช่วงชีวิตอันแสนสั้นของเขา เช่นการเดินทางไป Maragha อิสฟาฮาน ดิยาร์บากีร์ ซีเรีย และเอเชียไมเนอร์ ซูห์รวัรดี อาศัยอยู่ในอนาโตเลียและโรม และเดินทางไปซีเรียหลายครั้ง และไปที่อเลปโปโดยเริ่มกิจกรรมของเขาในโรงเรียน Halawiyeh
การเสียชีวิตของซูห์รวัรดี
ในช่วงสุดท้ายของชีวิต ซูห์รวัรดี เข้าสู่ราชสำนักของผู้ปกครองของ Malek Zahir เมืองอเลปโป เนื่องจากความรู้และอัจฉริยะสติปัญญาที่เฉียบแหลมและความรู้อันกว้างขวางของเขาทำให้คณะลูกขุนเป็นศัตรูกับเขาทำให้คณะลูกขุนใส่ร้ายเขา ความประมาทของซูห์รวัรดีในการแสดงทัศนะด้านความศรัทธาทำให้เกิดศัตรูมากมาย พวกเขาถือว่าซูห์รวัรดีเป็นผู้ที่ไม่เชื่อในพระเจ้า และคือผู้ทำให้มาลิก ซาฮีร์ เบี่ยงเบนหรือหันเหออกจากสัจธรรม เมื่อคณะลูกขุนที่อยู่ในวังผิดหวังกับ มาลิก ซาฮีร์ ผู้ปกครองเมืองอเลปโปแล้ว พวกเขาเขียนจดหมายถึง เศาะลาฮุดดีน อัยยูบี และเศาะลาฮุดดีน อัยยูบีได้สั่งลูกชายของเขาในจดหมายโดยเขียนว่า “ชายหนุ่มผู้นี้จะต้องถูกสังหาร ดังนั้น เจ้าจงสังหารเขา มาลิก ซาฮีร์ได้ขังคุกซูห์รวัรดี และสั่งห้ามให้อาหารแก่เขา ในที่สุด ในวันศุกร์สุดท้ายของเดือนซุลฮิจญะฮ์ ฮ.ศ. 587 ร่างของซูห์รวัรดีถูกนำออกมาจากคุก มีรายงานที่แตกต่างกันเกี่ยวกับวิธีการสังหารของ ซูห์รวัรดี บางคนกล่าวว่า หลังจากที่รับทราบโทษซูห์รวัรดีได้ขังตัวเองในห้องโดยที่ไม่กินอาหารและน้ำจนท้ายที่สุดเขาจากโลกนี้ไป บางคนกล่าวว่า ตัวผู้ปกครองเองตัดศรีษะของเขา
สถานภาพของซูห์รวัรดี
ซูห์รวัรดี เป็นหนึ่งในนักปรัชญาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของโลกอิสลามและเป็นหัวหน้าแนวคิด ฮิกมัต อิชร็อก ในวัฒนธรรมอิสลาม ซูห์รวัรดีได้ใช้ผลงานของปราชญ์ชาวอิหร่านโบราณและปรับให้เข้ากับความคิดของเพลโต สโตอิก และนีโอเพลโตนิสต์ จึงได้ก่อตั้งสำนักคิดใหม่ที่เรียกว่าสำนักคิด Ishraqi ซึ่งส่วนมากมีแนวคิดของเพลโตด้วย