ศิลปะ หัตกรรม

กีลิม (พรมทอมือ)

กีลิม (พรมทอมือ) เป็นสิ่งทอแบบง่ายที่ทำจากเส้นยืน (มักเป็นฝ้ายหรือขนสัตว์) และเส้นพุ่ง (ขนสัตว์) ซึ่งโดยทั่วไปทอจากขนสัตว์ของสัตว์เลี้ยง โดยใช้กี่ทอผ้าที่ตั้งขึ้นตรง แต่ละภูมิภาคจะมีลวดลายเฉพาะของตนเอง และมักใช้เป็นพรมปูพื้น
การทอกีลิมอาจมีการปรับเปลี่ยนเพื่อให้ใช้ประโยชน์อย่างอื่นนอกเหนือจากพรม โดยเฉพาะในกลุ่มชนเผ่าเร่ร่อน เช่น ใช้ทำถุงเกลือ ผ้าคลุมอานม้า หรือสายรัดเต็นท์
อาจกล่าวได้ว่า ในเอเชียกลาง ยุโรปตะวันออก และแอฟริกาเหนือ ทุกแห่งที่มีการเลี้ยงแพะ แกะ หรืออูฐ และมีความเชี่ยวชาญในการทอพรม ก็มักจะมีกีลิมทอด้วยเช่นกัน
ชาวเติร์กเมน คอเคซัส เติร์ก, อาหรับ และชนกลุ่มอื่น ๆ ล้วนผลิตและใช้ผ้าทอมือที่เรียกว่า “กีลิม” กันมา ในวรรณคดีเปอร์เซีย มักใช้คำว่า “กีลิม” แทนความหมายเดียวกับ “ซีลู” หรือ “ญาญีม” (ผ้าทอชนิดอื่น) แต่โดยเฉพาะแล้ว “กีลิม” คือพรมที่ทอโดยการพุ่งเส้นพุ่ง (พุ่งขวาง) ลงบนเส้นยืนที่ขึงไว้บนกี่ทอผ้า โดยไม่ใช้เครื่องมือเสริม เช่น กระสวย เป็นต้น ซึ่งจุดนี้เองที่ทำให้กีลิมแตกต่างจากซีลู ญาญีม หรือสิ่งทออื่น ๆ ที่กล่าวถึงในวรรณกรรม “กีลิม” หรือ “พะลาส” เป็นหนึ่งในงานหัตถกรรมประเภทสิ่งทอที่ใช้เป็นพรมหรือผ้าคลุม ซึ่งทอจากไหม ขนแพะ ขนแกะ หรือขนสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น ๆ.
กีลิมในรูปแบบดั้งเดิม มักใช้สำหรับปูพื้น ปิดผนัง หรือใช้เป็นผ้าคลุมสำหรับสัตว์พาหนะ แต่ในปัจจุบันกีลิมก็ถูกซื้อไปใช้เป็นของตกแต่งบ้านสมัยใหม่ในเมืองด้วย สีที่ใช้ในกีลิมแบบดั้งเดิมมักมาจากพืชพรรณธรรมชาติ
บางครั้งกีลิมจะถูกซักด้วยน้ำชาและเปลือกวอลนัท เพื่อให้สีดูเก่าและมีความสวยงามมากขึ้น ชาวเผ่าเร่ร่อนและช่างทอกีลิมไม่มีข้อจำกัดเรื่องขนาดของกีลิม โดยจะทอตามความต้องการ เช่น ขนาดเล็กสำหรับใช้เฉพาะจุด (เช่น ตัวอย่างลวดลายหรือผืนเล็ก) หรือขนาดใหญ่สำหรับตกแต่ง (เรียกว่า กีลิมเชห์) หรือใช้เป็นพรม ทั้งนี้ ไม่มีมาตรฐานตายตัวในเรื่องขนาด กีลิมหลายผืนก็ถูกทอในขนาดเดียวกับพรมทั่วไปเช่นกัน.

 

 

Exit mobile version