มูฮัมหมัด ตะกี ญะอ์ฟารีย์ (เกิด 24 โมร์ดอด 1302 เสียชีวิต 25 ออบอน 1377) รู้จักในนาม อัลลามะห์ มูฮัมหมัด ตะกี ญะอ์ฟารีย์ เป็นนักตัฟซีรอรรถาธิบาย นะห์ญุลบาลาเฆาะ นักกฎหมาย นักรหัสยะ นักปรัชญา และนักวิชาการศาสนาของอิหร่านร่วมสมัย และเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งสิทธิมนุษยชนในแบบอิสลาม และออกแถลงการณ์สิทธิมนุษยชนในแบบอิสลาม
มูฮัมหมัด ตะกี ญะอ์ฟารีย์ เกิดเมื่อวันที่ 24 โมร์ดอด 1302 (1344 ฮ.ศ.) ในเมืองตับรีซ
การศึกษาขั้นพื้นฐานในสถาบันศาสนา
มูฮัมหมัด ตะกี ได้เรียนรู้บทเรียนพื้นฐานและอัลกุรอานกับมารดาของเขา จากนั้นเขาสอบผ่านชั้น 4 และ 5 ในโรงเรียนกึ่งศาสนาเอียะติมอด ของ ตับรีซ ด้วยคะแนนที่ดับสูง จากนั้น ในช่วงท้ายปีของสงครามโลกครั้งที่สอง เขากับน้องชายได้เข้าไปเรียนที่โรงเรียนตอลาบีเยะห์ของเมืองตับรีซ และศึกษาวิชาการทางศาสนากับอาจารย์ที่นั่น
การศึกษาระดับอุดมศึกษา
ในปี 1320 เมื่ออายุ 18 ปี เขาทิ้งบ้านเกิดเพื่อที่จะอยู่ที่กรุงเตหะราน และเรียนที่โรงเรียนมัรวีย์ เรียนวิชา ราซาเอล และ มากาเซ็บ กับอาจารย์ที่นั่น ในปี 1322 เขาได้ไปเรียนที่เมืองกุม และศึกษาที่โรงเรียนดารุชชะฟาอ์ ของเมืองกุม และได้รับชุดนักการศาสนาและเริ่มศึกษาวิชาการระดับสูงที่นั่น
จากนั้นเขาศึกษาต่อที่เมืองนะญัฟประเทศอิรัก อายุ23ปีเมื่อเขาสำเร็จการศึกษาระดับวินิจฉัยปัญหาศาสนาและกลับมายังอิหร่านในปี 1336 หรือ 1337 หลังจากอยู่ที่นะญัฟเป็นเวลา11ปี
เขาสำเร็จการศึกษาด้านปรัชญาและรหัสยะที่นะญัฟและเตหะราน
อาจารย์ของมูฮัมหมัด ตะกี ญะอ์ฟารีย์ ได้แก่ มีรซา ฮาซัน มูซาวีย์ บัจญนะวัรดีย์, เชค มูฮัมหมัด กาเซ็ม ชีรอซีย์, ซัยยิด อับดุลฮาดีย์ ชีรอซีย์ , ซัยยิด อาบุ้ล กอเซ็ม คูอีย์ , มุรตะฎอ ตอเลกอนีย์, อาลี มูฮัมหมัด บุรูเญิรดีย์, มีรซา ฮาซัน ยัซดีย์, ซัยยิด ญะมาลุดดีน ฆุลพัยกานีย์, ซัยยิด มูฮัมหมัด ฮาดีย์ มีลานีย์, และ ซัยยิด มุห์ซิน ฮากีม และ ออกอ มีรซา อาลี อักบัร อะห์รีย์
เสียชีวิต
ในปี 1377 มูฮัมหมัด ตะกี ญะอ์ฟารีย์ ได้รับการรักษาครั้งแรกในอิหร่าน เนื่องจากโรคมะเร็ง จากนั้นถูกย้ายไปอังกฤษ แต่หลังจากการผ่าตัด เขาเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดในสมองในวันที่ 25 ออบอน 1377 (ปี 1419 ฮ.ศ.) ร่างของเขาถูกฝังที่เมืองมัชอัดในฮะรัมของท่านอิมามริฎอ อ.